Subsidie aangevraagd voor restauratie Hoofdgebouw

Landgoed Huis Sevenaer heeft een subsidieaanvraag ingediend in het kader van de subsidieregeling restauratie grote rijksmonumenten 2019-2020.

Behoud voor de toekomst

De aanvraag heeft met name betrekking op de restauratie en verduurzamen van het hoofdgebouw van het Landgoed, ook wel Hooge Huis genoemd. Voor het toekomstig gebruik van het Hooge Huis is deze zomer een uitgebreid projectplan opgesteld waarin de wenselijke functie is beschreven. Met deze toekomstige functie zal de toegankelijkheid van het Hooge Huis sterk worden vergroot. Voor Landgoed Huis Sevenaer is dit een omvangrijk project waarmee we ons inzetten om het historisch erfgoed te behouden door ontwikkeling.

Wat ging hieraan vooraf

In 2011 is de Ontwikkelingsvisie voor Landgoed Huis Sevenaer in samenspraak met de provincie Gelderland, gemeente Zevenaar en Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE) opgesteld. In deze ontwikkelingsvisie is een stappenplan in hoofdlijnen uitgewerkt. In de periode 2011-2018 zijn diverse stappen uit deze ontwikkelingsvisie uitgewerkt. In 2018 is, met hulp van de provincie Gelderland, als nadere uitwerking van de ontwikkelingsvisie, een gedegen businessplan voor het gehele landgoed opgesteld. Het nu opgestelde projectplan vormt de nadere verdiepingsslag voor het Hooge Huis, mede geschreven in het kader van de Subsidieregeling restauratie Rijksmonumenten 2020.

Projectplan Hooge Huis

Het projectplan heeft als uitgangspunt de algehele visie van het landgoed die steunt op drie pijlers:
–  Natuur (behoud en educatie),
–  Landbouw (natuur inclusief gemengd landbouwbedrijf),
–  Mens en cultuur (cultureel erfgoed).
De visie van het landgoed laat zich samenvatten in het volgende concept: ‘Kasteelboerderij Landgoed Huis Sevenaer als ecologisch kennis- en ontmoetingscentrum’. De wenselijke nieuwe functie van het Hooge Huis vormt de basis van het restauratieplan.

Herbestemming Hooge Huis

Het Hooge Huis is het belangrijkste gebouw op het landgoed Sevenaer en vormt samen met het Koetshuis een ruimtelijke eenheid. Het monumentale gebouw dateert uit de 14de eeuw en kent een zeven eeuwen lange kleurrijke (gebruiks-)geschiedenis, waarvan de laatste twee eeuwen met bewoning door de familie van Nispen. Het unieke van Landgoed Huis Sevenaer is dat jonkheer Van Nispen van Sevenaer zelf het boerenbedrijf op het landgoed beheerde vanuit het Hooge Huis. Daarmee wijkt het gebruik sterk af van andere kasteelboerderijen, waar de boerderij in ruil voor pacht of een deel van de oogst in gebruik was bij een derde partij. Met in acht neming van de oorspronkelijke functie van de kasteelboerderij en de drie pijlers van het landgoed wordt in het projectplan invulling gegeven aan de herbestemming van het Hooge Huis. Het doel is de woonfunctie, de museale functie en de ontmoetingsfunctie te integreren en daarmee het huis – beperkt – toegankelijk te maken voor publiek. Bij de uitwerking laten we ons inspireren door de unieke identiteit van het landgoed met haar bijzondere geschiedenis waarin de visie en aanpak van de jonkheer Huub van Nispen van Sevenaer, een bepalende rol hebben gespeeld.

Naar een nieuwe exploitatie

Voor toekomstige exploitatie van het landgoed is de sobere maar inhoudsrijke levenshouding van de jonkheer inspiratiebron. Zijn eenvoud, soberheid en innerlijke rijkdom zijn hier vertaald in een exploitatiemodel, gebaseerd op minimalisering van kosten en optimalisering van de agriculturele, ecologische en maatschappelijke opbrengst. Het toekomstig exploitatiemodel steunt op drie economische dragers:
– Opbrengsten van landbouwproductie,
– Exploitatie van het vastgoed,
– Doorontwikkeling van het vrijwilligerswerk.
De nadrukkelijker exploitatie van het vastgoed is een betrekkelijk nieuw element op het landgoed. Louter landbouwopbrengsten, zeker na de drastische verkleining van het areaal door onteigeningen door de overheid in de vorige eeuw, kunnen het exploitatiemodel niet langer schragen. Opbrengsten uit logies, uit pacht en verhuur van ruimtes als ontmoetings- en vergaderlocatie, zullen voor de nodige inkomsten ten behoeve van onderhoud, management en maatschappelijke functies moeten zorgen. Minimalisering van kosten verlaagt de drempel voor gebruik door maatschappelijke partijen zoals ideële organisaties, lokale verenigingen, vrijwilligers en betrokken inwoners van Zevenaar.

Primaire doelgroepen

Het acquisitiebeleid van het Hooge Huis gaat zich in de eerste plaats richten op organisaties in de regio (ook Duitsland) die zich geïnspireerd voelen door het landgoed, en/of een relatie hebben met de thema’s natuur, landbouw, zingeving en samenleving. De doelstelling van het landgoed is om financieel onafhankelijk te blijven met een kostendekkende exploitatie. Maximalisatie van financiële winst is geen doelstelling. De maatschappelijke en ecologische opbrengsten staan voorop zoals bij een sociale onderneming.

Naar een nieuwe functie

Het Hooge Huis positioneert zich als een ontmoetings- en kenniscentrum waar de relatie natuur, voedsel en mens centraal staat. Het Hooge Huis bestaat uit vier bouwlagen met elk een eigen functie.
– Het souterrain biedt vergader-, workshop- en ontvangstfaciliteiten inclusief een open keuken waar gezamenlijk gekookt kan worden, want voedsel is immers wat het landgoed met de samenleving verbindt.
– De bel-etage heeft een hoge historische waarde en blijft om deze reden grotendeels in oorspronkelijke staat. Het interieur op deze etage wordt zoveel mogelijk behouden en geplaatst in de oorspronkelijke samenhangende setting. De bel-etage krijgt deels een museale publieke functie en wordt betrokken bij de rondleidingen op het landgoed. De museale functie is gericht op de historie van het pand en de hiermee nauw samenhangende historie van zijn laatste bewoners.
– De eerste verdieping en de zolder van het Hooge Huis krijgen verblijfs- en logeerfuncties in de vorm van een retraiteverblijf. Sinds 1945 is de eerste verdieping niet meer gewijzigd. Verschillende kamers worden ingericht als logeerkamers in de voormalige (personeels)verblijven. De sfeer is smaakvol, sober en eenvoudig. Bij de verbouw en inrichting worden de historische elementen intact gehouden en geconserveerd om de authenticiteit van de locatie te behouden.

Toegankelijkheid

Momenteel is het huis beperkt toegankelijk. Het wordt gebruikt voor bewoning, opslag en vergaderingen van het bestuur. Na de beoogde restauratie is het Hooge Huis toegankelijk als onderdeel van de Historische Eco excursies op het landgoed die sinds 2018 worden georganiseerd. Het Hooge Huis maakt daar momenteel geen deel van uit. De rondleidingen in het Hooge Huis zullen naar verwachting vooral in de zomermaanden plaatsvinden in verband met de vochtgevoeligheid van het interieur.

Planning en exploitatie

De indieningstermijn voor de subsidieregeling sloot op 16 september 2019. De minister besluit op de aanvragen binnen 22 weken na afloop van de aanvraagperiode.
Wij hebben positieve verwachting van het verkrijgen van de subsidie. De planning van de restauratie van het Hooge Huis wordt voorzien in vier jaar. Het jaar 2020 is gepland voor het verkrijgen van vergunningen, voor nader onderzoek, voor het vinden van aanvullende financiering en voor de aanbesteding fase 1.
Fase 1 start met de restauratie van het exterieur en het souterrain, waaronder de basisinstallaties. Na oplevering is het souterrain gedeeltelijk bruikbaar voor exploitatie.
In Fase 2 wordt de bel-etage stap voor stap gerestaureerd. Dit neemt naar verwachting minimaal 1,5 jaar in beslag.
In Fase 3 zal de restauratie van het interieur van de eerste verdieping en de zolder plaats vinden, en de ontwikkeling ervan tot ruimte voor retraite.

De subsidieregeling

Met de subsidieregeling stelt het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap € 60 miljoen beschikbaar om gebouwen te behouden voor de toekomst. De regeling is bedoeld voor rijksmonumenten met een restauratieproject van minimaal 2,5 miljoen euro aan subsidiabele kosten. Een substantiële investering in de verduurzaming van het monument en verbetering van de toegankelijkheid van het monument zijn onderdeel van de zogenoemde meervoudige opgave.